Nar Photos’un arşivinden ‘Yolda’

İstanbul Modern Fotoğraf Galerisi, Nar Photos’un 2003 – 2013 arşivinden bir derleme niteliği taşıyan “Yolda” sergisinde Türkiye’nin yakın tarihinde yaşanan veya etkisi bugüne uzanan olay ve durumların bir seyrini sunuyor. Küratörlüğünü Sena Çakırkaya’nın üstlendiği ve 28 Mayıs- 9 Kasım 2014 tarihlerinde gerçekleşecek “Yolda” sergisi, sonu bilinmeyen bir yolculuk boyunca, gölgede kalan hikayelerin kaydını tutuyor.

Bağımsız bir fotoğraf kolektifi olan Nar Photos; eşitlikçi, demokratik yaklaşımları, özgürlükten yana çizgileriyle 2003’ten bugüne Türkiye’deki farklı bakış açılarını bir araya getiriyor. Fotoğrafı dünyayı anlamak ve ifade etmek için görsel bir araç olarak kullanan ajans, olayları sunulduğu şekliyle kabullenmektense, sorgulamayı tercih ediyor. Yaşamın farklı durumlarını ortaya koyarak, yakın geçmişe dair toplumsal bir hafıza ve geniş bir tartışma alanı yaratıyorlar. “Yolda” sergisi, ajansın hazırladığı dosya konuları ve haber fotoğrafları ile Türkiye’nin yaşadığı önemli olayları ele alırken, ülkemizin çeşitli bölgelerinden özgün kareleri objektif bakış açısıyla yansıtıyor.

Sanat fotoğrafçılığı ve foto muhabirlik arasındaki sınırları ortadan kaldıran Nar Photos, fotoğraflarında yakaladığı etkileyici görüntüler ve oluşturduğu dosya konularıyla estetik ve içeriği güçlü bir biçimde birleştiriyor.

Küratör Sena Çakırkaya, “Fotoğraflarda bizlere sunulmuş doğruları değil, doğru kabul edilenleri sorgulamak için çıkılan bir yolculuğun adımlarını görüyoruz. Konulara dışarıdan bakmayan, tanıklığın ötesinde müdahil olan, samimi bir yaklaşımla ele alınan bu görsel arşiv, bizleri içinde bulunduğumuz zamanla yüzleşmeye, hesaplaşmaya davet ediyor. Kolektifteki fotoğrafçılar, toplumsal bir bilinç yaratarak değişimi tetikleyen, etkin bir rol üstleniyor. Özerk bir yapıya sahip kolektif, gösterilmeyen veya üzerinde yeteri kadar konuşulmayan konulara temsil imkanı sağlıyor” diyor.

75 fotoğrafın yer aldığı sergideki görüntüler çeşitli konulara değiniyor: kentsel dönüşüm, toplu taşıma, İnönü Stadyumu, Gezi Parkı, göçmenler ve gece hayatıyla kent; sünnet, kına, Newroz, Artvin-Kafkasör Festivali gibi kutlamalar; Kars, Ardahan, Ağrı gibi coğrafyalar; Ermeniler, Kürtler, Rumlar, Süryaniler ve törenleri; mevsimlik işçiler, kot taşlama işçileri, kağıt toplayıcıları ve grevler; LGBTQI ve Kadınlar Günü yürüyüşleriyle sokak. Sergide bu fotoğrafların yanı sıra kolektif olarak gerçekleştirilen Mezat, Kalanda, İnönü Stadyumu, Lübbey, Akhuryan İstasyonu ve Kuzey İstanbul başlıklı 6 video da gösteriliyor.

“Yolda” sergisinde 20 sanatçının fotoğrafları bulunuyor: Adnan Onur Acar, Ahmet Şık, Aylin Kızıl, Barış Sever, Eren Aytuğ, Erhan Arık, Fatma Çelik, Fırat Aygün, Gençer Yurttaş, Gülşin Ketenci, Hüsamettin Bahçe, Kerem Uzel, Lezgin Kani, Mehmet Kaçmaz, Özcan Yurdalan, Ruben Mangasaryan, Saner Şen, Serpil Polat, Serra Akcan ve Tolga Sezgin.

İnsan hayatındaki yaşam koşullarını göz önüne sermeyi amaçlayan Nar Photos’un üye sanatçılarına göre, görsellerin plastik ve estetik değerlerinden çok, fonksiyonları öncelikli konuma sahip. Foto röportajlarla değişime ön ayak olacak nitelikte eserler üretmeyi yeğleyen Nar Photos üyeleri, hepsinin ayrı hikayesi olduğunu belirttikleri fotoğraflarından Yolda sergisi için nasıl bir seçki yaptıklarını şöyle açıklıyor: “Kendimize ‘Türkiye’de neler oluyor?’ sorusundan çok, ‘Biz neleri gördük, bizim için değerli ve önemli olan neydi, Türkiye’nin sosyal, siyasal hayatını etkileyen olay ve olgular nelerdi?’ sorularını sormayı tercih ettik. Biz fotoğrafın mekanik, estetik veya form halinden çok; işleviyle, bir araç oluşuyla ilgileniyoruz. İkincisi ve daha önemli tarafı ise çektiğimiz fotoğrafların, hem bizim hem de başkalarının hayatında neyi dönüştüreceği sorusu. Bizim için ön kabul şudur: Her fotoğraf başkaları için çekilir. Fotoğrafı birine gösterdiğinde onda bir değişim yaratmak istersin.

Fotoğrafla dünyayı değiştirmek değil ama en azından kanılarda bir kırılma yaratabilir miyiz, bilgi olarak bir eksiği tamamlayabilir miyiz, kendimizi ve izleyicileri ele aldığımız konular hakkında daha eleştirel, daha dünyaya dokunan ve aynı zamanda kendine de eleştirel bakabilen varlıklar haline getirebilir miyiz, diye düşünüyoruz. Bizi hayatla ve insanlarla kurduğumuz ilişki belirliyor. Bu aslında fotoğrafla ilgili olmaktan çok, bizim hayatla kurduğumuz ilişki ile ilgili.”

Türkiye’nin görünmeyen, gölgede kalmış konularına daha çok odaklanan Nar Photos, çektiği görüntülerde gerçekliği bozmadan göstermeye çalışarak, ne olup bittiğiyle ilgileniyor ve bunları bir süzgeçten geçirmeye çalışıyor. Çekim kadar, fotoğrafların nasıl seçileceği ve yan yana geldiklerinde ortaya çıkan büyük cümlenin ne olacağını önemsiyor: “Bugün yaptığımız işin bir değeri olmayabilir ama biriktirmek, zamanın farkında olmak ve bu zamana bugünün bakış açısıyla değil de, bir projeksiyon yaparak daha ilerden bakmak gerektiğinin farkındayız ve yavaş yavaş bu yetiyi kazandığımızı hissediyoruz. Bütün bu süreçte çektiğimiz her şeyin ileride farklı bir önem taşıyacağını, geleceğin çocukları ve onların çocukları açısından gerçek bir veri olacağını düşünüyoruz.”

“Yolda”sergisi kapsamında 29 Mayıs Perşembe günü saat 18.30’da İstanbul Modern Sinema’da Nar Photos ile Söyleşi başlıklı bir etkinlik gerçekleşecek. Orhan Cem Çetin’in moderatörlüğünü üstlendiği söyleşiye, Adnan Onur Acar, Serra Akcan, Erhan Arık, Eren Aytuğ, Mehmet Kaçmaz ve Kerem Uzel katılacaklar.